بازگشت
سوریه : جنگ برای گاز و لوله های گاز ادامه دارد!
ترجمه توسط حمید محوی ترجمه توسط حمید محوی

 

نوشتۀ عماد فوزی شعیبی

دکتر عماد فوزی شعیبی شهروند سوری، فلسفه دان و جغرافیای سیاسی شناس، رئیس مرکز اطلاعات و تحقیقات استراتژیک در دمشق است.

مرکز مطالعات جهانی سازی، 13 نوامبر 2013

منطقه : خاورمیانه و آفریقای شمالی

مضمون : جنگ ایالات متحده ناتو، نفت و گاز، انرژی

تحلیل : سوریه


 

 

http://www.mondialisation.ca/syrie-la-guerre-pour-le-gaz-et-les-gazoducs-continue/5357949


 

آغاز آوریل 2013 دکتر عماد فوزی شعیبی برای نخستین بار در شبکۀ تلویزیون المیادین حرف می زد، کشف نفت و گاز در مدیترانۀ شرقی برخی کشورهای خاورمیانه را به دولت های تولید کننده و صادر کنندۀ گاز و نفت تبدیل کرده است. این رویداد برای کشورهائی مانند سوریه، لبنان، قبرس، اسرائیل و ترکیه که در این زمینه مبتدی بودند به شکل کاملا غافلگیر کننده ای مطرح شد. او پرونده ها و نقشه های دو شرکت نروژی متخصص در زمینۀ اکتشاف و با تجربۀ حفاری 5000 کیلومتر مربع را نشان داد.

این اطلاعات تا حدود زیادی شدت منازعات در پیرامون و علیه سوریه که دورا دور دارای مهمترین منابع می باشد را توضیح می دهد، و علاوه بر این به ما نشان که شرکت فرانسوی-آمریکائی(1) با خرید دو شرکت نروژی که تمام اطلاعات خود را منتقل نکرده بود، وارد این بازار شدند.

امروز، نقاب ها افتاده و دیگر دلایل، شیوه ها، خیانت ها، دروغ ها، جنایات، و بی شرمی هائی که این جنگ کثیف را که به «جنگ نیابتی» شهرت دارد، پنهان نمی سازد. همین موضوع موجب شد بگویند که سوریه دچار «شوم بختی» شده در حالی که می توانست سرنوشت دیگری داشته باشد.

نقاب ها افتاده، ولی با این وجود جنگ ادامه دارد. در اینجا با دلایل تجاری پیش پا افتاه ای آشنا می شویم که ما از این برنامۀ تلویزیونی در شبکۀ لبنانی (ان بی ان) استخراج کرده ایم.


 

1. دکتر شعیبی، ایا شما فکر می کنید که سوریه حتما به سوی ثبات حرکت می کند؟

من فکر می کنم که ما اجبارا به سوی چنین وضعیتی حرکت می کنیم، زیرا از منطقه ای حرف می زنیم که سرشار از منابع گاز و نفت برای صد سال آینده است، بی آن که لوله های گاز را بحساب آورده باشیم که باید از سوریه عبور کند. باید به رویدادهای اخیر که شاهد آن بودیم، موضوع حل اختلاف اعراب و اسرائیل را نیز اضافه کنیم. این موضوع برای ما وقتی روشنتر می شو دبه انتقادات تقریبا تهدید آمیز جان کری به نتانیاهو گوش داده باشیم که ا زاو پرسیده بود : «آیا اسرائیل خواهان انتفاضۀ سوم است؟»(2)

با مطرح ساختن انتفاضه ای دیگر، جان کری می خواست به اسرائیلی ها بفهماند که اگر مثل همیشه به هر شکلی که دلشان می خواست عمل می کردند، می کشتند و زندانی می کردند، به این علت بوده که از پشتیبانی دوست آمریکائی خودشان برخوردار بودند. ولی، اکنون ایالات متحده و روسیه می خواهند مسائل منطقه را حل کنند و آت شرا خاموش سازند. آیا در منطقه ای که انباشته از منابع نفت و گاز است، جنگی دیده ایم؟

2. آیا منظور شما  صلح آینده برای سوریه و برای تمام منطقه است؟

بی آن که خیلی روی کلمۀ صلح تأکید کرده باشم، بهتر است به طریق اولی از نوعی ثبات یا توازن نوین بین نیروهای متخاصم حرف بزنیم.

3. چه وقت؟

ظرف ده سال آینده

4. می خواهید بگوئید که منطقه پیش از ده سال آینده روی ثبات نخواهد دید؟

من فکر می کنم که اگر اسرائیل در مواضغ خود پافشاری کند، بازگشت به ثبات وجود نخواهد داشت و تمام منطقه را متأثر خواهد کرد، به انضمام خود اسرائیل. ولی شاید شاهد نرمش بیشتری در مواضع باشیم...یادآوری می کنم که نتانیاهو، با وجود رفتار قهر آمیزش، 20 نوامبر قصد دار دبه مسکو برود و دیروز نیز با پوتین گفتگوی تلفنی داشته است.

تا جائی که من می دانم، اسرائیل در پیوستن به نیروهای بالارونده هوش خیلی زیادی دارد. سال 1956 را به یاد بیاورید که فورا ایالات متحد هرا جایگزین فرانسه و بریتانیای کبیر کرد. امروز روسیه و چین هستند که در حال بالا آمدن می باشند! فراموش نکنیم که روسیه نیز در رابطه با منابع گاز واقع در شمال اسرائیل که در پیوند با منابع لبنان است قرارداد بسته است. در نتیجه من از برادران لبنانی می پرسم : «از خودتان نپرسیدید که چرا این همه در مورد پروندۀ نفت و گاز شتاب زدگی بخرج می دهند؟».

5. شتاب زدگی اسرائیلی ها برای چپاول منابع ما در مرزهای ما!

مدتها است که در حال دزدی هستند...ولی آنهائی که در پی این پرونده بودند، سرانجام به این نتیجه رسیدند که زمان آن فراسیده که این منابع را به یکدیگر تقسیم کنند.

6-به عبارت دیگر سهمی که به ما لبنانی ها تعلق دارد؟

بله، سهم لبنان. ولی مسئلۀ خطرناک سوریه است، زیرا علاوه بر منابع نفت و گاز سرشاری که در این کشور وجود دارد، لوله های گاز متعددی از آن عبور می کند. در این صورت دو امکان وجود دارد، یا طی دوسال آینده آرامش بازخواهد گشت، و این دوران با قراردادهای جدید برای حفاری و تولید ظرف 7 سال آینده همراه خواهد شد، و یا این که بر اساس منافع برخی، سوریه را در آتش رها خواهند کرد تا قیمت گاز بالا باقی بماند.

تا زمانی که گاز سوریه مورد بهره برداری قرار نگیرد، و گاز ایران نیز تا حدود زیادی خارج از دایره باقی بماند، و علاوه بر این گاز قطر (که منشأ تمام این بازی می باشد) نامشخص بماند، و گاز عربستان سعودی به دریای مدیترانه نرسد، بهای گاز بالا باقی خواهد ماند. تا وقتی که این وضع ادامه یابد، بهای گاز اسرائیل و گاز روسیه بالا باقی خواهد ماند!

7-چرا ثبات را به زمان دیرتری موکول می کنند؟

یکی از نظریات اسرائیلی ها بر این اساس که تا زمانی که نیمی از منابع گاز اسرائیل به فروش نرسیده این بی ثباتی باید ادامه پیدا کند. چنین طرحی به این معنا است که ذخیرۀ 20 سالۀ اسرائیل می تواند طی 10 سال به بهای بالا بفروش رسد و سپس به بهای متعارف بین المللی بفروش رسد که الزاما نازلتر خواهد بود.

ما باید به این نظریه توجه داشته باشیم، با آگاهی به این امر که این مسئله تنها به خواست اسرائیل بستگی ندارد. ولی اگر بخواهیم به شکل سریع این موضوع را تحلیل کنیم، من فکر می کنم که این وضعیت برای روسیه هم حائز اهمیت است زیرا روسیه 46 درصد گاز اروپا را تأمین می کند.

8- ولی آیا منافع روسیه ایجاب نمی کند که از گاز منطقۀ ما بهره برداری کند؟

البته، جزء منافع روسیه است.


9-و به همین شکلی که گفتید، روسیه از منابع گاز سرزمین های اشغالی بهره برداری خواهد کرد و در بهره برداری از بخش مهمی از گاز سوریه نیز سهیم است؟

و در این صورت، آنچه بیش از همه اهمیت خواهد داشت بهای گاز است. در واقع، اگر توافقی بین روسیه، اروپا و ایالات متحده صورت بگیرد، نظریۀ اسرائیل دیگر بی اعتبار خواهد شد. سوریه از مصائب و مشکلاتش عبور خواهد کرد. علاوه بر این، فکر می کنم که روسیه و ایالات متحده با شتاب بیشتری به همین سو حرکت می کنند و نه در مورد چگونگی بهره برداری بلکه روی بهای گاز نیز به توافق رسیده اند.

10- ولی با توجه به نظریه ای که بهره برداری از منابع نفت و گاز را مستلزم ثبات منطقه می داند، در این صورت جای آن دارد که بپرسیم که پس چرا آتش جنگ با کاروان مرگ و خون و ویرانی را در سوریه بر پا کردند؟ چرا از فرصتی که ثبات موجود برای بهره بردا ی می توانست ایجاد کند استفاده نکردند، با این حساب که در صورت شکست تغییر عقیده دهند؟

این مسئله به سختی یا انعطاف پذیری موضع گیری طرفین مربوط می شود، و ما باید سنتز تمام رویدادها را در منطقۀ خودمان در چشم انداز قرار دهیم، با آگاهی به امر که نمی توانیم تصویر روشن و قطعی از آن اراده کنیم. چنین تصویری تا کنون نامطمئن بوده و تنها بر اساس سرشت منازعات، توقف نبردها، توافقات منطقه ای، بین المللی و ملی می تواند روشن گردد.

اگر عربستان سعودی در ادامۀ خشونت ها پافشاری کند و از ایالات متحده تبعیت نکند، جنگ طولانی در پیش خواهیم داشت! برخی بر این باور هستند که عربستان سعودی تابع ایالات متحده است و از سیاست راهبردی آمریکا پی روی خواهد کرد. برخی دیگر بر این باور هستند که عربستان سعودی از ضعف آمریکا برای نافرمانی و ارتقاء جایگاهش بهره برداری خواهد کرد. بسیاری از مراکز تحقیقاتی به این نتیجه رسیده اند که عربستان سعودی می تواند به «جنگ نفت» خود دامن بزند و حتی اگر ایالات متحده بتواند 12 میلیون بشکه نفت در روز تولید کند، با این وجود باز هم به 4 میلیون بشکۀ تکمیلی در روز نیازمند خواهد بود. این مقدار از نفت مورد نیاز را باید از منابع عربستان سعودی تأمین کند به همین علت عربستان سعودی با وجود وابستگی هایش  عنصر مهمی در معادله است...تنها ظرف سه ماه آینده خواهد بود که می توانیم بدانیم آیا دست به شورش خواهد زد و یا اینکه با سیاست نوین همگام خواهد شد، مگر این که تحت تأثیر تضاد داخلی قرار گیرد، یعنی موردی که من به هیچ عنوان برای این کشور آرزو نمی کنم.

11.منازعات داخلی با توجه به ثبات بدست آمده برای منطقه شاید وجود خارجی پیدا نکند؟

سخنان ریچارد پرل را که از «هرج و مرج سانده» حرف می زد را به یاد بیاورید که می بیاستی از عراق شروع شود و سپس به لبنان و سوریه و عربستان سعودی و نهایتا به مصر گسترش یابد. پس عربستان سعودی هدف گرفته شده بود...

12.ولی چه کسی گفته است که پروندۀ گاز چنین بازتابی در رویدادها داشته؟ چه کسی گفته است که در چنین منابعی در لبنان و سوریه وجود دارد؟ بررسی هائی که در این زمینه انجام گرفته کدام است؟

پیش از این در شام اف ام طی سال 2012 دربارۀ این بررسی ها مطالبی گفته ام و اخیرا در شبکۀ تلویزیونی المیادین (4) (5). به همین علت در اینجا پیش از آن که داده های تکمیلی رام طرح کنم  به بن مایه های این موضوع می پردازم.

یک شرکت نروژی نتایج نخستین تحقیقات فراساحلی را به شکل دو بعدی در اختیار سوریه گذاشت. در این پرونده 14 منطقۀ نفتی که پیش از این مطرح کردم، نشان می داد. سپس، یک شرکت نروژی دیگر، ساجکس، تحقیقات را ادامه داد و  به نتایج قابل مقایسه ای رسید ولی نتایج داده های لرزه شناسی که به شکل سه بعدی تهیه شده بود را حفظ کرد که گمانه زنی ها را در مورد منابع زیر دریائی از دیدگاه کیفی ارتقاء می بخشید. سپس این دو شرکت توسط شرکت فرانسوی-آمریکائی خریداری شد که مرکز آن در لندن است. این شرکت فرانسوی-آمریکائی قرارداد و داده های مرتبط به سوریه را در اختیار خود گرفت. در اینجا، بازی به شکل روشنتری دیده می شود.

بر این اساس، وقتی که من در شبکۀ المیادین نخستین تصاویر را نشان دادم، گفتم که نخستین گمانه زنی ها در مورد میزان نفت برای ذخائر (4-9-10-13) که از مرزلبنان تا بانیاس ادامه می یابد معادل کویت است.

  

بر اساس داده های سه بعدی که شرکت ساجکس مدعی شده که بدست نیاورده، مطرح کردم. در واقع داده هائی را که من توانستم به آنها مراجعه کنم نشان می داد که میزان بهره برداری 1600000 تا 2000000 بشکه در روزا ست.

13.بی آن که گاز را به حساب بیاوریم؟

بله، این ارقام تنها مرتبط به نفت است. در مورد گاز، گفته بودم که ذخائر بسیاری در سوریه وجود دارد که میزان آن ده برابر مجموعه ذخائر لبنان و اسرائیل است، و مرکز این ذخائر در قریه بین دمشق و حمص واقع شده.

14-در نتیجه این بار موضوع بر سر منابع درون مرزی است؟

کاملا! ولی منابع گاز فراساحلی نیز بسیار غنی است، و گمانه زنی ها نشان می دهد که میزان آن نیز به تدریج که به سواحل سوریه نزدیک می شویم افزایش می یابد. و اگر به موضوع نفت بازگردیم میزان ذخائر سوریه در مجموع بین ذخائر عراق و ایران است!

15-به عبارت دیگر سوریه سرشار از نفت و گاز بوده و شایستۀ این بازی بوده است؟

شایستۀ این بازی بود، علاوه بر این اگر مسیر لوله های گازی که پیش از این مطرح کردم، و به همین گونه طرح لولۀ گاز روسیه «سات استریم» را حساب کنیم که از دریای سیاه عبور می کند و به سوی اتریش هدایت می شود، از تمام اروپا عبور می کند، رقیب مستقیم طرح نابوکو است که از ترکیه می گذرد. این طرح خواست ایالات متحده برای تأمین گاز اروپا بود که از روسیه اجتناب می کرد. سرانجام به دلایلی که از وارد شدنبه جزئیات آن در اینجا قطع نظر می کنم، نبرد به نفع روسیه تمام شد(3).

و در آینده، همل امور نشان می دهد که بخش آلمان در معادلۀ اروپائی پیروزی را از آن خود خواهد کرد، و ما شاهد همکاری بی سابقۀ بین روسیه، آلمان و اتریش خواهیم بود. شخصا آلمان را به عنوان قدرت بزرگ آینده می بینم که در شورای امنیت سازمان ملل متحد حق وتو خواهد داشت.

16-همکاری روسیه و آلمان از هم اکنون نیز در مرحلۀ پیشرفته ای است!

در واقع همینطور است. همۀ امور به منافع تجاری باز می گردد. لولۀ گاز روسیه نورث استریم که مستقیما از طریق دریای بالتیک وارد آلمان می شود یکی از اسرار مناسبات ویژه بین این دو کشور است. از دیدگاه من این موضع به این معنا است که وقتی می گویند روسیه علیه اروپا اقدام می کند، صحیح نیست. روسیه، اتحاد جماهیر سوسیالیستی شوروی نیست و هیچ مانعی وجود ندارد که به روزهای آفتابی فکر کنیم، زیرا مناسبات روسیه و اروپا تخریب ناپذیر است.

ما به سهم خودمان، با گاز قطر و ایران سروکار داریم که حاصل استخراج فراساحلی (نورث دم) که بین مرز دو کشور واقع شده. بخش ایرانی «پارس جنوبی به رنگ زرد روی کلیشل ثبت تصویر» غنی تر از بخش قطر است (به رنگ صورتی). لوله های گاز هر دو باید از سوریه بگذرد!

17- در نتیجه این همان راه ابریشمی است که شما بارها از آن یاد کرده اید؟

دقیقا. و فکر می کنم که در اینجا گرهی هست که باید به مسائل دیگر اضافه کنیم یعنی حمل حجم عظیمی از گاز مناطق ربع الخالی و میدان نفتی غوار که در جنوب غربی ریاض واقع شده است. مسئله ای که هنوز حل نشده.

قطر می خواست لولۀ گازش را از خاک سوریه عبور دهد (5)، ولی توافقنامۀ اوت 2011 بین ایران، عراق و سوریه مسئلۀ حمل گاز ایران به دریای مدیترانه را حل کرد ولی بی آن که مسئلۀ حمل گاز قطر حل شده باشد. تنها راه حلی که برای قطر باقی می ماند حمل گاز از طریق کشتی های باربری بود که چنین گزینشی به خدمت گرفتن 1000 ناو باربری را ضروری می ساخت. چنین راهی درآمدهای قطر را طی چند سال تنزل می داد. از سوی دیگر، بعید نیست که گاز سعودی نیز از سوریه عبور کند.

18- در نتیجه آیا باید نتیجه بگیریم که پروندۀ گاز در بحران سوریه نقش بنیادی دارد؟

کاملا. به همین علت، من تنها می توانم برای هم میهنان سوری ام تکرار کنم که ما در مقابل «منازعات بین منافع بین المللی» هستیم که عناصر متعددی را در معادلۀ سوریه، آمریکا، اسرائیل، ایران، ترکیه، عربستان سعودی، قطر و غیره وارد می سازد. ما باید در رویاروئی با چنین وضعیتی به شکل خردمندانه کار کنیم.

 

Source : Vidéo NBN [Extrait de 28’15‘’ à 51’36’’]

http://www.youtube.com/watch?v=VyR7pt09wAs

Notes :

1) CGGVeritas

[2] John Kerry: «Est-ce qu’Israël veut une troisième intifada?»

http://www.lapresse.ca/international/dossiers/pourparlers-israelo-palestiniens/201311/07/01-4708325-john-kerry-est-ce-quisrael-veut-une-troisieme-intifada.php

[3] Le gaz israélien et le protecteur russe

http://www.tribunejuive.info/tag/accord-israel-gazprom

[4] Syrie : La guerre pour le gaz ! Un conflit international à manifestation régionale

http://www.mondialisation.ca/index.php?context=va&aid=30652

[5] La Syrie dans le chaudron des projets gaziers géants !

http://www.mondialisation.ca/la-syrie-dans-le-chaudron-des-projets-gaziers-geants/5343462

 








November 15th, 2013


  برداشت و بازنویسی درونمایه این تارنما در جاهای دیگر آزاد است. خواهشمندم، خاستگاه را یادآوری نمایید.
 
بازگشت
مسایل بین المللی